Pertsona guztientzat azken urte hau gogorra izan da, zaila, erronkaz eta ziurgabetasunez betea. Bihar zer gertatuko zen jakin gabe, "Gaur", "Normaltasun berriaren" hitz berritzaileari, aurre egin diogu pixkanaka.
Normaltasun berri bat, osasun-arau ugari eta ugarirekin, COVIDren birusaren aurka borrokan jarraitu ahal izateko etengabeko aldaketekin19, eta itxaropen handia dugu nahi dugun normaltasunera iristeko txertoetan eta osasun-baliabideetan.
Baina itxarote- eta itxaropen-aldi horretan, bizitzak aurrera jarraitzen du eremu sozioekonomikoan.
Denok dakigu edo pairatzen ditugu enplegu-erregulazioko espedienteak, enplegu-erregulazioko espedienteak, ostalaritzako itxierak, bidaia-agentziak, aireko eta lurreko garraioak bertan behera uztea, bidaiak bertan behera uztea, ezkontza-konpromisoak etetea, kontsumoa, merkataritza, industria, ostalaritza, turismoa eta abar aktibatzeko laguntzak ezagutzen ditugu, baina inork ba al daki edo ez al du pentsatzen kontsumitzailearengan, zein den, azken finean, munduko produktu guztien hartzailea eta hartzailea? Kontsumitzaileek oso eragin negatiboa izan dute beren finantza-egoeran, eta arazo larriak izan dituzte biziraupen hutseko gastu finkoei aurre egiteko.
Enpresa-, industria-, merkataritza- eta autonomo-itxiera guztien, euste-neurrien, perimetro-itxituren, mugigarritasunari jarritako mugen ondorioz, hirukoiztu egin da aurreko urteekin alderatuta aurtengo ezohiko erreklamazio-kopurua.
Kontsumitzaileak babestuta egon beharrean, lege-babesik gabeko egoerak gertatu dira.
Horren erakusgarri da martxoaren 31ko 11/2020 Errege Lege Dekretua, COVID-19ri aurre egiteko gizarte- eta ekonomia-arloko premiazko neurri osagarriei buruzkoa. Arau horretan, "Kontsumitzaileak babesteko neurriak" izeneko atal espezifiko bat sartu zen, eta, bertan, 36. artikulua, kontsumitzaile eta erabiltzaileek kontratu jakin batzuk zigorrik gabe suntsiarazteko eskubideari buruzkoa. Epe laburrean, bi aldaketa handi izan zituen, eta lortu nahi zen "babes" helburua ez du bete; aitzitik, antzeko errealitateen aurrean interpretazio ugari izatera eraman gaitu, nahiz eta kontsumitzaileek gaur egungo egoerei behar bezala ez erantzuteko araudi bat izan, kontsumitzaileak behar bezala babesteko, eta kontsumitzaileak behar bezala betetzeko. Gaur egun, kontsumitzaileoi 36. artikuluaren idazketa horrek burua ematen digu oraindik ere.
Baina, are gehiago, ezohiko egoera horietan, pandemiak bete-betean sartu gaitu aro digital berrian, eta, modu malkartsuan, garapen teknologiko eta digitalak arrakala sozial eta ekonomikoa esponentzialki handitzea eragin du. Termino berri bat sortu da, kontsumitzaile kaltebera, kontsumitzaile eta erabiltzaileak kalteberatasun sozial eta ekonomikoko egoeren aurrean babesteari buruzko urtarrilaren 19ko 1/2021 Errege Lege Dekretuak sartua.
Ahuleziaren espektroa zabaldu dugu kontsumoaren esparruan: kontsumitzaile kaltebera ez da soilik duintasunez bizitzeko beharrezkoak diren hileko gutxieneko gastuez arduratzeko behar den kaudimen ekonomikoa ez duena, baizik eta ezagutza digital nahikorik ez duena ere, bide horretatik gero eta bateratuago dauden kontratazioek kontsumitzailearen eskubideak zeharka urratzea eragiten baitute.
Aurten arazo gehigarri ugari izan ditugu, eta kontsumitzaileen benetako desinformazio eta babesgabetasun baten aurrean aurkitu gara itzulketa-eskubideetan, hegaldiengatik, bidaia konbinatuen kontratazioengatik, eremu guztietako kontratuak ez betetzeagatik, bai zerbitzu unitarioei dagokienez, bai segidako traktukoei dagokienez, bai aurrez aurreko erosketetan zein online erosketetan atzera egiteko eskubideetan, ekitaldiak bertan behera uztean, alde bakarreko bidaietan aldaketak aurkitu ditugu, alde bakarreko bonuak gehiegi erabiltzeagatik.
Hau guztia, kaltetu bakar batekin. Kontsumitzailea, pandemia honetan ahaztuta dagoena.
Denok gara kontsumitzaileak, eta denok gara kontsumoak.
Ez zaituztet nekatzen erreklamatzeaz.
Borrokatu zuen eskubideen alde
Euskadiko Kontsumitzaileen Batasunak, martxoaren 15ean, Kontsumitzaileen Munduko Eguna dela eta, zorionak eman nahi dizkizue guztioi.
Eta gogorarazten dizue ez zaudetela bakarrik, UCE/EHKBek zuen eskubideen alde borrokatzen jarraituko duela, eta kontsumo arduratsua eskatzen dizue.